یک از وظایف مهم مشاوران و درمانگران خانواده، ارزیابی خانواده هایی است که برای مشاوره و درمان به آنها مراجعه کرده اند. بدون ارزیابی خانواده ها، تشخیص، سبب شناسی و درمان امکان پذیر نخواهد بود.

ارزیابی، یک اصطلاح عمومی و دربرگیرنده ی همه ی روش های قضاوت و داوری در مورد عملکرد، درجه بندی میزان پیشرفت یا مشکلاتی است که فرد ( یا خانواده ) تجربه می کند (برودفوت و همکاران، 1990؛دلاور و زهراکار،1387).

روی هم رفته در مشاوره، ارزیابی یک فرآیند جاری و درحال پیشرفت برای ارزشیابی، تدوین فرضیه ها، مورد توجه قرار دادن مسایل و موضوعات درمانی، طرح ریزی مداخلات، مشاهده ی اثرات و پیامدها، و استفاده از بازخورد اصلاحی برای ارزیابی مجدد شرایط و اصلاح مداخلات آینده بر اساس آن می باشد. (اسنیدر و همکاران، 1995).   

ارزیابی خانواده، در واقع یک نوع ارزشیابی در مورد عملکرد خانواده است که غالباً از طریق مصاحبه ای انجام می گیرد و دربرگیرنده ی عوامل موقعیتی و تاریخی است. ارزیابی خانواده بسته به علایق و دانش آزماینده و نیازهای خانواده ممکن است فقط شامل مصاحبه ی ذهنی شود یا می تواند ازطریق یک شجره نگار و یا ابزارهای عینی، یا نیمه عینی و فرافکن انجام گیرد (لابات و باگاروزی 1993؛ تئولیاتوس و همکاران، 1990).

گلدنبرگ و گلدنبرگ (2002) ارزیابی خانواده را موجب گسترش یافتن درک و برداشت مشاور خانواده، ایجاد، اصلاح، و از دور خارج کردن فرضیه ها، و مناسب ساختن مداخلات بر اساس برآوردهای تصفیه شده از خانواده می دانند. 

ساخت الگوی مک مستر در مورد ارزیابی کارکرد خانواده، اساساً از اواخر دهه ی 1950 در دانشگاه مک مستر واقع در هامیلتون اونتاریا در کشور کانادا آغاز گردید. در این الگو که بر اساس رویکرد سیستمی می باشد، ساختار، چگونگی سازماندهی و الگوهای تبادلی خانواده مورد بررسی قرار می گیرد. این الگو، الگوی تکامل یافته ی الگوی طرح طبقات خانواده است که در سال 1962 انتشار یافته است. الگوی مک مستر توسط اپستین، بیشاب و لوین در سال 1978 در بخش روان پزشکی دانشگاه مک مستر ارایه گردید. ارزیابی خانواده در این الگو مبتنی بر سبک مشکل محور است و بر عملکرد کنونی خانواده و نه مرحله ی رشد کنونی و یا مراحل رشد آن در گذشته، تأکید می کند

 (زهراکار، 1384).   

عدم مشارکت

مشارکت عاری از احساسات

مشارکت بی ثبات

مشارکت خودشیفته گرایانه

مشارکت همدلانه

مشارکت افراطی

مشارکت همزیستانه